- Υπεύθυνος: Επιμέλεια: ΦΩΤΗΣ ΑΠΕΡΓΗΣ, ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ, ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ, ΕΦΗ ΜΑΡΙΝΟΥ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ, ΠΑΡΗ ΣΠΙΝΟΥ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Επτά, Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009
Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα -με τους πολέμους της, τα τεχνολογικά της επιτεύγματα και την παγκόσμια οικονομική ύφεση- οδεύει προς το τέλος της. Τι μας κληροδότησε στο πεδίο του πολιτισμού; Πώς αφουγκράστηκε η τέχνη τις εξελίξεις και τι τάσεις σημειώθηκαν στα μέρη μας;
Το «7» ετοίμασε ένα αφιέρωμα στα έργα υποδομής, στις αλλαγές στον χάρτη της ψυχαγωγίας και της διασκέδασης, στις ταινίες, τις μουσικές και τα βιβλία που μας σημάδεψαν, στους νέους που ξεχώρισαν, στις επιτυχίες που μας ξάφνιασαν ευχάριστα. Κι ένα πανόραμα ταυτόχρονα της εγχώριας καλλιτεχνικής σκηνής, που, σε πείσμα της κρατικής αδιαφορίας και σκανδάλων τύπου Ζαχοπουλιάδας, δεν έπαψε να πειραματίζεται και να δημιουργεί.
- Οταν το θέατρο εκπλήσσει
Πολλές οι νέες τάσεις στο θέατρο: εκτός από το bar theater που απλώνεται στα μπαράκια του ιστορικού κέντρου και όχι μόνον, οι περφόρμανς, οι ιντεράκτιβ παραστάσεις προσελκύουν το κοινό, ζητώντας τη συμμετοχή του, σε εναλλακτικούς αλλά και συμβατικούς χώρους (πάνω από δέκα χρόνια το «Σεσουάρ για δολοφόνους» στο θέατρο «Αποθήκη»). Ακολουθώντας το δρόμο που χάραξε το θέατρο του Μιχαήλ Μαρμαρινού πληθαίνουν οι παραστάσεις «χωρίς έργο», που βασίζονται στους αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών. Θέση στη σκηνή βρήκαν από μυθιστορήματα μέχρι ποίηση και από φιλοσοφικά κείμενα μέχρι βιογραφίες επιστημόνων.
Οι θεατρικοί μονόλογοι έγιναν θεσμός. Το μιούζικαλ επανήλθε με υπερπαραγωγές όπως το εμπορικότατο «Κλουβί με τις τρελές». Ομως από την άλλη, δεκάδες ανέστιοι, πειραματικοί θίασοι αξιοποιούν ευρηματικά αυλές, εγκαταλειμμένα κτίρια και δημοτικές αγορές, λεωφορεία και συνεργεία αυτοκινήτων. Κατά τα άλλα, τέλος εποχής για το Θέατρο Τέχνης, τέλος οριστικό για το «Εμπρός» και το «Αμόρε», με τους συντελεστές του να μετακομίζουν μαζί με τον Γιάννη Χουβαρδά στο Εθνικό Θέατρο. Το τελευταίο είχε ήδη αποκτήσει αληθινή Πειραματική Σκηνή, με τον κατά Λιβαθηνό «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι να σπάει ταμεία.
Σε σουπερμάρκετ στο χώρο του θεάματος εξελίχτηκε η «Ελληνική Θεαμάτων», με μια ντουζίνα εμπορικά θέατρα, ανακυκλώνοντας συγγραφείς, σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Η εταιρεία δεν φείδεται χρημάτων για υπερπαραγωγές, με βαρύ πυροβολικό τον Σταμάτη Φασουλή και ποιοτικό άλλοθι τον Θωμά Μοσχόπουλο.
Το συγγραφικό δίδυμο των Ρέππα-Παπαθανασίου έγινε ο βασικός τροφοδότης της ελληνικής κωμωδίας στην εταιρεία παραγωγής «Ελληνική Θεαμάτων». Εξαίρεση -κι ευχάριστη έκπληξη- αποτέλεσε το πολιτικοκοινωνικό έργο τους «Ο Εβρος απέναντι» στην πολύ καλή σκηνοθεσία του Νίκου Μαστοράκη.
- Εκδοτική έκρηξη
Στο χώρο του βιβλίου η δεκαετία ξεκίνησε με τη συλλογική φαντασίωση ότι η λογοτεχνία μας θα λάμψει διεθνώς, επειδή η Ελλάδα ήταν η τιμώμενη χώρα στην έκθεση της Φραγκφούρτης του 2001 κι ολοκληρώθηκε μέσα σ’ ένα τοπίο εκδοτικού πληθωρισμού, με έντονα τα σημάδια της εμπορευματοποίησης και με κυρίαρχη την έγνοια για μπεστ-σέλερ.
Πλάι στα παραδοσιακά χαρτο-βιβλιοπωλεία προστέθηκαν εκείνα των αλυσίδων και των σουπερμάρκετ και η παραγωγή σχεδόν διπλασιάστηκε φτάνοντας μια ανάσα πριν από τους 10.000 τίτλους. Κι ενώ η αγορά μεγάλωσε παραμένοντας κατακερματισμένη, καμιά εγχώρια έρευνα δεν ανέτρεψε την «ετυμηγορία» του Ευρωβαρόμετρου ότι ένας στους δύο Ελληνες δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο το χρόνο.
Στο λογοτεχνικό πεδίο, είδη που κάποτε περιφρονούνταν νομιμοποιήθηκαν: το αστυνομικό μυθιστόρημα συνδέθηκε με τον κοινωνικό προβληματισμό, το ιστορικό γνώρισε ακόμα μεγαλύτερες δόξες, και πολλαπλασιάστηκαν τα βιβλία που αναφέρονται σε υπαρκτούς ήρωες ή βασίζονται σε αληθινές ιστορίες.
- Πίσω ολοταχώς
Ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος μετακόμισε στο θέατρο, ζωντάνεψαν τα φαντάσματα της Βιουγιουκλάκη, της Βασιλειάδου και του Χατζηχρήστου, η δισκογραφία αναζήτησε στις διασκευές μια σανίδα σωτηρίας, ασπρόμαυρα σίριαλ της κρατικής τηλεόρασης μοιράστηκαν σε προσφορές, λαϊκά τραγούδια της δεκαετίας του ’60 και του ’70 στήριξαν ουκ ολίγα τηλεοπτικά γλέντια.
Το παρελθόν δεν είναι μόνο αγαπησιάρικο, είναι και δοκιμασμένο. Σε καιρούς οικονομικής ύφεσης, τα περιθώρια για ρίσκα είναι μετρημένα.
- Αληθινές ιστορίες
Κλισέ, αλλά όντως η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο τρελή φαντασία.
Κι επειδή και το αρχαιοελληνικό μας παρελθόν και το ταραχώδες μας παρόν προσφέρεται για κινηματογραφική αξιοποίηση, και τι δεν είδαμε αυτήν τη δεκαετία: από την «Τροία» που συζητήθηκε για τις ιστορικές της ανακρίβειες, μέχρι τον γκέι «Μέγα Αλέξανδρο», την μεγαλύτερη ίσως αποτυχία του Ολιβερ Στόουν, που εμπνεύστηκε και από την 11η Σεπτεμβρίου («Δίδυμοι πύργοι») και από τον Τζορτζ Μπους («W»). Είδαμε πολλά ακόμα: από το «Σύμπλεγμα Μπάαντερ Μάινχοφ», μέχρι ταινίες για τον Χίτλερ, τον Αντρεότι, τον Νίξον και την Ελισάβετ.
Και βέβαια τον «Ελ Γκρέκο», διά χειρός του Γιάννη Σμαραγδή που απέδειξε πως, εκτός από την κωμωδία, «πουλάνε» και τα εθνικά μας θέματα…
- Χ large
Στο χώρο της ψυχαγωγίας και της τεχνολογίας όπως φαίνεται το μέγεθος μετράει. Από τα μούλτιπλεξ των Village όπου προβάλλεται ταυτόχρονα η εβδομαδιαία κινηματογραφική παραγωγή, ώς το Μπάντμιντον, το μοναδικό πρώην ολυμπιακό ακίνητο που αξιοποιήθηκε συστηματικά, στο ρυθμό των μιούζικαλ. Από τις καθιερωμένες αλυσίδες βιβλιοπωλείων όπως οι Παπασωτηρίου και Ιανός, που φιλοξενούν πληθώρα εκδηλώσεων, τα πολυκαταστήματα της Fnac και τα Public με τμήματα εκδόσεων, cd, τεχνολογίας, ώς τα πολυσυλλεκτικά Metropolis. Πολλά από αυτά βρίσκονται συγκεντρωμένα στο The Mall, στον extra large ναό της μαζικής κατανάλωσης και διασκέδασης των νέων.
- Νεοσυντηρητισμός
Κατάσχεση των αντιτύπων του «Μν» του Μίμη Ανδρουλάκη. Δίωξη των εκδοτών του «βλάσφημου» κόμικ «Η ζωή του Ιησού» του Αυστριακού Γκ. Χάρντερερ. Αποκαθήλωση του τολμηρού έργου του Τιερί ντε Κορντιέ από την έκθεση Outlook. Βίαιη αφαίρεση βίντεο της Εύας Στεφανή από την Art Athina. Απόπειρα εξοβελισμού από τις σχολικές βιβλιοθήκες «πορνογραφικού» μυθιστορήματος της Ερσης Σωτηροπούλου. Ποιος είπε ότι η ελευθερία της τέχνης είναι θέμα που έχει λυθεί;
- 6 Δεκ | Επτά |
Σταρ και αντιστάρ - 6 Δεκ | Επτά |
Καλορίζικα! - 6 Δεκ | Επτά |
Ηρθαν για να μείνουν - 6 Δεκ | Επτά |
Στην πρίζα - 6 Δεκ | Επτά
Τι καινούριο ζήσαμε - 6 Δεκ | Επτά
Ιστορία έρωτα και εξουσίας - 6 Δεκ | Επτά
Ο Ρομπέν των παιδιών - 6 Δεκ | Επτά | 1 εικόνα
Δέκα χρόνια σε δέκα σελίδες - 6 Δεκ | Επτά
Επιτυχίες που χαρήκαμε - 6 Δεκ | Επτά |
Salsa: μάθημα πρώτον - 6 Δεκ | Επτά
Ο νόμος του ενστίκτου - 6 Δεκ | Επτά
Το κοκτέιλ του κυκεώνα - 6 Δεκ | Επτά
Κομμάτια και αποσπάσματα - 6 Δεκ | Επτά
Στην κοινωνία της ζούγκλας