ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΟΡΡΕΣ: «Πελεκούσαν τα πρόσωπα στις μετόπες»

Προ ετών, ο αναστηλωτής του Παρθενώνα Μανόλης Κορρές μετέφερε συζητώντας με τον Κώστα Γαβρά τη βεβαιότητα των αρχαιολόγων, όπως προέκυψε από την επιστημονική παρατήρησή τους, ότι ανθρώπινο χέρι, και των χριστιανών, κατέστρεψε το μνημείο.

Σημάδι για σκοποβολή είχε γίνει η λεοντοκεφαλή του Παρθενώνα τον 19ο αιώνα. Το 1986, ο Μαν. Κορρές κατά την προσπάθεια καθαίρεσής του

Ο διεθνούς φήμης Ελληνας σκηνοθέτης συγκέντρωνε τότε το υλικό για την παραγωγή της ταινίας του, που πρόσφατα λογοκρίθηκε.

«Ολες οι μετόπες του Παρθενώνα βόρειας και δυτικής πλευράς έχουν υποστεί βαριά απολάξευση. Ολες οι κεφαλές των αναγλύφων πελεκήθηκαν άγρια, εκτός της 32ης μετόπης της βόρειας πλευράς γιατί τάχα απεικόνιζε σκηνή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ολα αυτά τεκμαίρονται επί τη βάσει της παρατήρησης των αρχαιολόγων, γιατί δεν υπάρχει καμία πηγή της εποχής εκείνης που να αναφέρεται σε αυτή την καταστροφή. Οι χριστιανοί πελεκούσαν τα πρόσωπα, αυτό είναι σχεδόν βέβαιο. Από την άλλη πλευρά μετέτρεπαν τους αρχαίους ναούς σε εκκλησίες. Κι αυτή η συνήθειά τους απέβη σωτήρια για μερικά μνημεία, όπως για παράδειγμα για τον ναό του Ηφαίστου στο Θησείο που μετετράπη σε ναό του Αγίου Γεωργίου κι έτσι σώθηκε. Αλλιώς, ενδεχομένως να είχε λιθολογηθεί και να μην είχαμε τίποτα από αυτόν.

Σε μια εποχή παρακμής σαν κι αυτή του 4ου-5ου αιώνα μετά Χριστόν, δεν υπήρχαν πολλές επιλογές. Περιβάλλον προστασίας των μνημείων δεν υπήρχε. Το αντίθετο θα έλεγα.

• Από την Ακρόπολη στην οδό Φιλελλήνων

»Αλλά ας αφήσουμε εκείνη την εποχή και ας έρθουμε στον 19ο αιώνα. Το 1827 οι Τούρκοι ανατίναξαν με πυρίτιδα το χορηγικό μνημείο του Θρασύλου, στη νότια Κλιτύ, πάνω από το θέατρο του Διονύσου. Λίγο αργότερα ο Πιτάκκης, ο πρώτος Ελληνας αρχαιολόγος, συγκέντρωσε τα υπολείμματα των μαρμάρων του Θρασυλίου με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει για την αναστήλωσή του. Το 1850 ήταν όλα έτοιμα για να αρχίσει η ανοικοδόμησή του με τα αρχαία μάρμαρα που είχαν συγκεντρωθεί. Εξαιτίας όμως μιας μικρής διακοπής του προγράμματος αυτού λόγω οικονομικών δυσκολιών, τα περισσότερα αρχαία μάρμαρα εκλάπησαν και αφού πελεκήθηκαν απ’όλες τις πλευρές χρησιμοποιήθηκαν στην ανακατασκευή της Ρωσικής Εκκλησίας του Σωτήρα στην οδό Φιλελλήνων. Σήμερα, τα μάρμαρα αυτά αποτελούν βαθμίδες, μαρμαροποδιές, επισκοπικό θρόνο, θωράκια, κιονίσκους αυτής της εκκλησίας.

Οπως καταλαβαίνετε, και το τεράστιο άγαλμα του Διονύσου που κάποτε έστεκε στην επίστευση του μνημείου του Θρασύλου θα είχε καταστραφεί τελείως αν δεν τύχαινε να το έχει απομακρύνει από εκεί και να το μεταφέρει στο Λονδίνο ο Ελγιν.

• Σκοποβολή στον Παρθενώνα

»Θα σας πω και κάτι ακόμη, για να δείτε τι εκτίμηση είχαν οι συμπατριώτες μας στον Παρθενώνα κατά τον 19ο αιώνα. Στη δεκαετία του 1860 άρρενες έφηβοι, γιοι αστών Αθηναίων, ανέβαιναν στη γιορτή της Αναστάσεως στην Ακρόπολη και ασκούνταν στη σκοποβολή. Πυροβολούσαν με τα όπλα τους τη λεοντοκεφαλή που είχε απομείνει στη βορειοανατολική γωνία του Παρθενώνα. Τέτοια επίδειξη παλικαριάς. Γι’ αυτό, δεν απορώ για το τι έκαναν οι χριστιανοί τον 4ο και 5ο αιώνα. Ηταν μια εποχή παρακμής. Κι αν θέλετε το βρίσκω ασήμαντο, μπροστά στην καταστροφή που επέβαλε ο Χριστιανισμός για αιώνες στον ελληνικό πολιτισμό. Καταστράφηκε ολοσχερώς το οδικό δίκτυο, ερήμωσαν οι πόλεις, κατέρρευσε η οικονομία, το χρηματοπιστωτικό σύστημα των αρχαίων, καταλύθηκαν τα πάντα. Χάθηκε ένα κολοσσιαίο κεφάλαιο του ελληνικού πολιτισμού μέσα σε δύο αιώνες. Οι επιστήμες σταμάτησαν, όλα όσα είχαν ώς τότε δημιουργηθεί, οι κατακτήσεις της ανθρώπινης σκέψης και φιλοσοφίας, κατέρρευσαν».[Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009]