Τρύπα ΟΠΑΠ στα οικονομικά του πολιτισμού

Θερμού Μαρία 

• Από το 1990 χρηματοδοτούσε με τα έσοδα του τζόγου θεσμούς, οργανισμούς και δραστηριότητες. Τι θα γίνει μετά την πώλησή του

ΤΟ ΒΗΜΑ:  26/08/2012

Το εφετινό Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (στη φωτογραφία σκηνή από την παράσταση της Σάσα Βαλτς στο Ηρώδειο) χρηματοδοτήθηκε από τον ΟΠΑΠ ( Πηγή: Χάρης Ακριβιάδης)

  

Σήμα κινδύνου εκπέμπεται από τον πολιτισμό εν όψει της πώλησης του ΟΠΑΠ, ο οποίος τα τελευταία 20 και πλέον χρόνια λειτούργησε ως η καλή νεράιδα για το υπουργείο Πολιτισμού λύνοντας οικονομικά του προβλήματα υπό τον τύπο θεσμοθετημένης δωρεάς αρχικώς και εν συνεχεία στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής του Οργανισμού. Τα ελάχιστα κονδύλια του ΥΠΠΟ (νυν Γραμματείας του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού) μπορούσε έτσι να αυξηθούν, έστω κατά ένα μικρό ποσοστό, το οποίο όμως πάντα ήταν χρήσιμο για τον πενόμενο πολιτισμό. Και αν η νεράιδα αυτή ήταν ντυμένη με αποκόμματα του Λόττο ή άλλων τυχερών παιγνίων, στα οποία μανιωδώς ασκείται ο ελληνικός πληθυσμός, αυτό δεν έβλαψε – αντιθέτως, προσέφερε υπηρεσίες στις τέχνες, στα γράμματα, στην πολιτιστική κληρονομιά, ακόμη όμως και στους ίδιους τους υπουργούς, που μέσω των χρημάτων αυτών μπορούσαν να ικανοποιήσουν και τα όποια ρουσφέτια προς ψηφοφόρους.

 

«Λεφτά υπάρχουν» λέει ο Σύλλογος Αρχαιολόγων «δείχνοντας» την έκτακτη επιχορήγηση του Μεγάρου Μουσική

Τη διαμαρτυρία του για τη χορήγηση από το υπουργείο Πολιτισμού 95 εκατομμυρίων ευρώ προς το Μέγαρο Μουσικής για την κάλυψη των τραπεζικών του χρεών εκφράζει σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση ο Σύλλογος διαμαρτύρεται για την επιπλέον χρηματοδότηση του Μεγάρου η ετήσια επιχορήγηση του οποίου από το ΥΠΠΟ έχει υπερβεί τα 200 εκατ. ευρώ τα τελευταία δέκα χρόνια. “Λεφτά υπάρχουν” τονίζει η ανακοίνωση όπως αποδεικνύει “το χαμηλότερα χρηματοδοτούμενο υπουργείο του Ελληνικού Κράτους” την ίδια στιγμή που εκκρεμούν οι καλύψεις των εκτός έδρας μετακινήσεων αρχαιολόγων και των αιθουσών μεγάλων μουσείων που παραμένουν κλειστές λόγω έλλειψης προσωπικού”.

 

Περικοπές παντού

• Κρίσιμη μέρα για τον κόσμο της τέχνης θεωρείται η σημερινή στη Μεγάλη Βρετανία. Δεκάδες πολιτιστικοί οργανισμοί θα μάθουν πόσο δημόσιο χρήμα θα λάβουν από το Συμβούλιο των Τεχνών, το περίφημο Arts Council.

Από τους 1.300 που έχουν ζητήσει επιδότηση μόνο οι μισοί θα καταφέρουν τελικά να χρηματοδοτηθούν με ένα ποσό, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν θα μοιάζει μ’ εκείνα του παρελθόντος. Η κυβέρνηση έχει περικόψει κατά 29,6% το ποσό που το Συμβούλιο των Τεχνών πρόκειται να διανείμει.

Οι περικοπές έχουν προκαλέσει την αντίδραση της καλλιτεχνικής κοινότητας. Κορυφαίοι δημιουργοί και προσωπικότητες της τέχνης, από την Ελεν Μίρεν και τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ μέχρι τον διευθυντή της Τέιτ, Νίκολα Σερότα, εκφράζουν την ανησυχία τους για αυτήν την τροπή. Κατανοούμε βέβαια ότι η αντίδραση στις πολιτιστικές περικοπές στη Βρετανία έχει άλλη δυναμική, συγκριτικά με άλλες χώρες, αφού στην Αγγλία, όπως στη Γαλλία και στην Αμερική, ο πολιτισμός είναι μέρος της «βαριάς βιομηχανίας» που επιστρέφει κέρδος.

Το Συμβούλιο των Τεχνών έχει να αντιμετωπίσει, τώρα, και τα πυρά των Βρετανών βουλευτών. Μια έκθεση της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τον πολιτισμό, στην οποία προεδρεύει ο Συντηρητικός Τζον Γουίτινγκτεϊλ, κατηγορεί το Συμβούλιο για «κατασπατάληση δημοσίου χρήματος», «κακοδιαχείριση» και ότι δαπανά περισσότερα χρήματα απ’ όσο θα έπρεπε για τον εαυτό του. Για αυτό και του προτείνει ν’ αρχίσει να ξεπουλά κομμάτια από τη διάσημη συλλογή του με έργα σύγχρονης τέχνης (Ντέμιεν Χέρστ, Ανίς Καπούρ και Σάρα Λούκας) και να πάψει να «ροκανίζει» δημόσιο χρήμα. Το Arts Council και αρκετοί δημιουργοί χαρακτηρίζουν τις κατηγορίες υπερβολικές και αβάσιμες.

Ο πολιτισμός δεν λάμβανε ποτέ, κατά γενική ομολογία, τη μερίδα του λέοντος των κρατικών κονδυλίων. Η δύσκολη συγκυρία δεν χαρίζεται σε κανέναν. Ούτε καν στα «άδολα» πολιτιστικά αγαθά. Καμία αντίρρηση. Η επανεξέταση του τρόπου της κρατικής χρηματοδότησης στον πολιτισμό μοιάζει αναγκαία. Αρκεί να μην εντάσσεται στις κυνικές, λαϊκίστικες προσεγγίσεις διαφόρων τεχνοκρατών, που βρίσκουν ευκαιρία, με πρόφαση την οικονομική κρίση, να κάνουν μικροπολιτική ή να «συρρικνώσουν» ό,τι δεν κατανοούν ή τους υπερβαίνει.

• ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗΣ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

 

Νέα… «πολιτιστική» πρόκληση

Πρόκληση έναντι του ελληνικού λαού και του ρημαγμένου κρατικού και επιχορηγούμενου πολιτιστικού τομέα αποτελεί η νέα «χείρα βοηθείας» του αστικού κράτους προς το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αυτή τη φορά μέσω της καταβολής μέρους ποσού δανείου που έλαβε το Μέγαρο το 2007 από την Εθνική Τράπεζα με εγγυητή το ελληνικό δημόσιο.

Στο φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε χτες περιλαμβάνεται διάταξη με την οποία «ρυθμίζεται το θέμα της απρόσκοπτης δανειοδότησης του Οργανισμού του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, καθώς (…) του είχε χορηγηθεί, μεταξύ άλλων πηγών χρηματοδοτήσεως, δάνειο στον ΟΜΜΑ (σ.σ. Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Αθηνών) από την Εθνική Τράπεζα με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου». Διότι «ενόψει του περιορισμού του ύψους της επιχορηγήσεως του ΟΜΜΑ από το Δημόσιο λόγω της τρεχούσης δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, η απρόσκοπτη εξυπηρέτηση του δανείου κάθε φορά από τον ΟΜΜΑ δεν είναι βέβαιη». Ετσι, «προς αποφυγή εμπλοκών που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη λειτουργία της δανειακής συμβάσεως αλλά και τις δραστηριότητες του ΟΜΜΑ, και ενόψει επίσης των δυσχερειών που συνδέονται με την ενεργοποίηση κάθε φορά της εγγυήσεως του Ελληνικού Δημοσίου, προβλέπεται προς διευκόλυνση του όλου χρηματοδοτικού σχήματος η απευθείας εξυπηρέτηση του δανείου από το Δημόσιο».

Η τρέχουσα «εξυπηρέτηση» ανέρχεται στα 2,6 εκ. ευρώ, ενώ το δάνειο που είχε λάβει το Μέγαρο με εγγυητή το Δημόσιο το 2007 ανέρχεται στα 95 εκ. ευρώ.

Από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αποτελεί ουσιαστικά ένα «δώρο» του αστικού κράτους προς το κεφάλαιο και τις «πολιτιστικές ανησυχίες» του. Αποτελούσε «όραμα» του συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής», ΝΠΙΔ, με πρόεδρο μέχρι το 2009 τον Χρ. Λαμπράκη. Χτίστηκε με χρήματα του κράτους, πάνω σε παραχωρημένο ελεύθερο χώρο, το Πάρκο Ελευθερίας, χρηματοδοτείται ανελλιπώς από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά και από τα ευρω-ενωσιακά «πακέτα», ενώ το ΔΣ του διορίζεται «μισό – μισό» από το υπουργείο Πολιτισμού και το σύλλογο.

Την ίδια ώρα που οι αστικές κυβερνήσεις απαξιώνουν σημαντικότερα μουσικά σύνολα της χώρας (κρατικές και τις κρατικά επιχορηγούμενες ορχήστρες: ΚΟΑ, ΚΟΘ, ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Ορχήστρα των Χρωμάτων Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ κ.ά.) και μειώνουν τους προϋπολογισμούς τους, η ΚΟΑ πληρώνει ενοίκιο 10.000 ευρώ το μήνα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για την αίθουσα που κάνει πρόβες, ενώ η άστεγη Ορχήστρα των Χρωμάτων, καλείται να καταβάλλει για την ενοικίαση της μεγάλης αίθουσας του Μεγάρου Μουσικής – για κάθε συναυλία – 20.000 ευρώ! Για να μην αναφέρουμε τα χάλια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, το πετσόκομμα των επιχορηγήσεων στα δύο κρατικά θέατρα (Εθνικού και ΚΘΒΕ) και παράλληλα την αντιμετώπισή τους ως ΔΕΚΟ (!!!), το κλείσιμο σημαντικού θεάτρου, τη μη καταβολή των χρημάτων στους επιχορηγούμενους θιάσους, αλλά και την πλήρη αδιαφορία στην ερασιτεχνική δημιουργία κ.λπ. Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι όντως «λεφτά υπάρχουν», αλλά όχι για το λαό. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Τετάρτη 23 Φλεβάρη 2011]

 

Αλλοι τρεις θεσμοί πολιτισμού Κ. Μακεδονίας στο ΕΣΠΑ

Ακόμη τρεις θεσμοί πολιτισμού της Κεντρικής Μακεδονίας ενισχύονται από το ΕΣΠΑ, μετά από την υπογραφή των σχετικών αποφάσεων από τη γενική γραμματέα της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Μαρία Λιονή. Ο συνολικός προϋπολογισμός των τριών έργων είναι 2.869.500 ευρώ. Φορείς υλοποίησης είναι η Πιερική Αναπτυξιακή, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νάουσας και ο Δήμος Κιλκίς.

Στο ΕΣΠΑ εντάχθηκαν το Φεστιβάλ Ολύμπου 2011 – 2013, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νάουσας 2010 – 2015, και το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου και Παντομίμας Κιλκίς.

• Το Φεστιβάλ Ολύμπου ενισχύεται με 799.500 ευρώ. Τα χρήματα αφορούν τη διοργάνωση του Φεστιβάλ Ολύμπου για τα έτη 2011 ως και 2013 κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου.
• Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Νάουσας ενισχύεται με 1.089.000 ευρώ, για τις διοργανώσεις από το 2010 ως το 2015.
• Το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου και Παντομίμας του Κιλκίς ενισχύεται με 981.000 ευρώ και η πράξη αφορά στη διενέργεια του φεστιβάλ για έξι έτη, από το 2010 ως και το 2015.

 

Θες λεφτά; Ιδού τα κριτήρια

Στα σκαριά βρίσκεται αυτό τον καιρό, στο υπουργείο Πολιτισμού, το Μητρώο Επιχορηγουμένων, το οποίο αναμένεται να βάλει μια τάξη στις κρατικές, αλλά και ιδιωτικές επιχορηγήσεις φορέων και συλλόγων, που σήμερα ουδείς γνωρίζει πόσα και από ποιους οργανισμούς λαμβάνουν, μικρά ή μεγαλύτερα ποσά.

«Τέρμα στις σπατάλες», έχει πολλές φορές υποσχεθεί ο Παύλος Γερουλάνος Με τη διαφάνεια στην επιλογή των επιχορηγουμένων και την ανάρτησή τους στο Διαδίκτυο, που υπόσχεται ο Παύλος Γερουλάνος, ίσως περιοριστεί η σπατάλη μικροποσών σε συλλόγους-σφραγίδες, τη στιγμή που υπάρχουν δυνάμεις στον χώρο του Πολιτισμού με σημαντικό έργο, χωρίς να τυγχάνουν της αντίστοιχης οικονομικής στήριξης από το κράτος.

Εξάλλου, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού προειδοποίησε, κατά τη συζήτηση για τον κρατικό προϋπολογισμό στη Βουλή, ότι θα βάλει τέλος στις σπατάλες. Προανήγγειλε «πολύ σοβαρή μείωση δαπανών παντού». Αναφερόμενος, μάλιστα, στην κατάργηση του Ειδικού Λογαριασμού, μέσω του οποίου διεκινείτο «μαύρο» χρήμα με πλήρη αδιαφάνεια, υποσχέθηκε «εθνικό περιφερειακό σχέδιο δράσης και κινητοποίηση όλων των δυνάμεων», τονίζοντας: «Η διαφορά μας με τη Ν.Δ. είναι ότι εμείς επιμένουμε ότι μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα, με λιγότερα χρήματα».

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, μαθαίνουμε ότι μέχρι τα τέλη του μηνός θα έχουν καταρτιστεί τα κριτήρια, έτσι ώστε να αρχίσει να συντάσσεται το πολυαναμενόμενο Μητρώο Επιχορηγουμένων, το οποίο ελπίζεται να βάλει τέλος και στη μάστιγα του Πολιτισμού, που είναι τα ρουσφέτια, και στις πιέσεις που δέχονται τα γραφεία υπουργών από βουλευτές και εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στελέχη του υπουργείου κρίνουν ως απαραίτητα στοιχεία, προκειμένου να ενταχθεί κάποιος στους επιχορηγουμένους, την κατάθεση πρώτα απ’ όλα του νομικού πλαισίου, υπό το οποίο λειτουργεί ένας φορέας ή το καταστατικό του. θα ζητηθούν επίσης οι αποδεδειγμένες δράσεις του κατά την τελευταία 3ετία αλλά και η συμμετοχή του κοινού, ώστε να φαίνεται η απήχηση που είχε κάθε δράση στον κόσμο. Θα κληθεί ακόμη καθένας να δηλώσει τις τυχόν συγχρηματοδοτήσεις που θα λάβει από κρατικούς αλλά και ιδιωτικούς οργανισμούς, έτσι ώστε να μην εισπράττει από δέκα μεριές για την ίδια εκδήλωση.

Οταν καταρτιστεί ο κανονισμός των επιχορηγήσεων, θα εκδοθεί εγκύκλιος που θα τον γνωστοποιεί στους ενδιαφερόμενους. Βεβαίως, η επιλογή των επιχορηγουμένων θα γίνει από ειδική, κατά κλάδο, επιτροπή.

• Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 7 Ιανουαρίου 2010