Το σύμβολο της Ρόδου

Tο παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, κέντρο της ζωής του τάγματος των ιπποτών, είναι σύμβολο για τη Ρόδο και το τρίτο πιο δημοφιλές μνημείο σε ολόκληρη τη χώρα. Η έγκριση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο μιας συνολικής μελέτης αποκατάστασης ανοίγει τον δρόμο για την αναγέννηση ενός από τα πιο εμβληματικά δείγματα μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο.

Οι ιππότες «ξαναβρίσκουν» το παλάτι τους

Εργα αποκατάστασης στη Ρόδο

• Της Γιωτας Συκκα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σάββατο, 25 Σεπτεμβρίου 2010

Eίναι από τα highlight αξιοθέατα της Ρόδου. Επιβλητικό, «έζησε» πολλά, γνώρισε ιππότες και συνωμότες, υπήρξε το κέντρο των ιπποτών του Αγίου Ιωάννη και αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο της περιόδου των ιπποτών. Η αυθεντική του μορφή διατηρείται μόνο στο ισόγειο, αλλά αυτό δεν αποδυναμώνει τις εντυπώσεις που σχηματίζει ο επισκέπτης για το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι συνεχίζει να κατέχει την τρίτη θέση στον χάρτη της επισκεψιμότητας μνημείων της Ελλάδας και να αποτελεί από τους πρώτους προορισμούς στα νησιά της Δωδεκανήσου.

Παρότι όμως είναι από εκείνα τα μνημεία που φέρνουν έσοδα στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, συσσώρευε εδώ και χρόνια τα σύνθετα προβλήματά του. Γιατί δεν είναι μόνο οι πολιορκίες, οι καταστροφές των Οθωμανών το 1480, η χρήση του ως φυλακή για τους ονομαστούς πρίγκιπες το 1522, ο μεγάλος σεισμός και η έκρηξη της πυρίτιδας που κατέστρεψε τον όροφο του κτιρίου, εξαφανίζοντας κάτω από την επίχωση τους περισσότερους χώρους του. Το παλάτι του Μ. Μαγίστρου βάρυνε και από τις προσθήκες που δέχθηκε τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας, αλλά και τις ανακατασκευές των Ιταλών (1935 – 1940) που δημιούργησαν ένα πολύπλοκο σύνολο. Σχέδια που άλλαξαν την αυθεντική μορφή του κατά 70%, προκειμένου να γίνει το θερινό ησυχαστήριο του Μουσολίνι. Σε όλα αυτά προστίθεται η υγρασία που το έχει ποτίσει, οι ρηγματώσεις και οι διαβρώσεις, οι αλλοιώσεις που σημάδεψαν τον ζωγραφικό διάκοσμο. Αλλωστε δεν πέρασε πολύς καιρός από τον Μάρτιο του 2008, όταν σε μια καταιγίδα στο νησί, κατέρρευσε μεγάλο τμήμα των επάλξεων στο δυτικό πύργο της νότιας εισόδου. Σωστικά μέτρα ελήφθησαν μαζί και προστατευτικές λύσεις μέσα στο παλάτι. Η 4η Εφορεία Αρχαιοτήτων κινητοποιήθηκε και το μνημείο επαναλειτούργησε με πρόσβαση πια από τη δυτική είσοδο. Το Γραφείο της Επιτροπής Παρακολούθησης Εργων στα Μνημεία της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου με πρόεδρο τον Γ. Κίζη, έλαβε τα επόμενα μέτρα. Οργανώθηκε επί τόπου ένα εργοτάξιο, ξεκίνησε η κοπή των πωρόλιθων, η λάξευσή τους. Ομως τα χρήματα δεν ερέαν όπως θα έπρεπε για τέτοιες περιπτώσεις.

Το έργο έκτοτε είναι σε εξέλιξη. Και ευτυχώς για το γόητρό του, πρόσφατα εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο μια συνολική μελέτη. Ενα μάστερ πλαν για την αποκατάσταση του παλατιού του Μεγάλου Μάγιστρου που υπήρξε το κέντρο της ζωής του τάγματος των ιπποτών και η έδρα του ανώτατου θρησκευτικού και διοικητικού ηγέτη στη Ρόδο τον μεσαίωνα.

• Σε μια δεκαετία

Oι εργασίες θα πραγματοποιηθούν (αρκεί να αρχίσουν άμεσα και να δοθούν τα χρήματα), σε διάφορες φάσεις και είναι σίγουρο ότι θα απαιτηθεί μια δεκαετία για να ολοκληρωθούν. Οπως παρουσίασε ο Γ. Δέλλας (οργάνωση μελέτης) στο ΚΑΣ οι εργασίες περιλαμβάνουν στατική ενδυνάμωση των ετοιμόρροπων τμημάτων, δομική αποκατάσταση, αφαίρεση των κατεστραμμένων μηχανολογικών εγκαταστάσεων, εγκατάσταση νέων μονάδων κλιματισμού αλλά και ανελκυστήρα για την εξυπηρέτηση των ΑΜεΑ, η μόνωση του δώματος κ.ά.

Κι όταν με το καλό τελειώσουν όλα αυτά οι επισκέπτες θα εισέρχονται στο παλάτι από τη δυτική πύλη, στο μεσοπάτωμα θα αναδιοργανωθούν χώροι για γραφεία και εργαστήρια, οι δεξιώσεις θα γίνονται στον βόρειο προμαχώνα και τον κήπο κ.ά.