Άνθηση γνωρίζει η ενάλια αρχαιολογία στην Αλβανία

Πληθώρα αρχαίων ναυαγίων στα νερά της Αδριατικής.

Η θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της παραλίας των Αγίων Σαράντα, που υπήρξε μία από τις πλέον αφιλόξενες της Μεσογείου για 40 και πλέον χρόνια, αποκαλύπτει σταδιακά τα βυθισμένα της μυστικά και τους θησαυρούς, ηλικίας 2.500 ετών, που κρύβουν τα αρχαία ναυάγια.

Τα τελευταία δύο καλοκαίρια, αμερικανικό εξερευνητικό σκάφος, με Αμερικανούς και Αλβανούς αρχαιολόγους, «χτενίζει» τα νερά ανοιχτά της Βορείου Ηπείρου, με τη βοήθεια προηγμένων συσκευών ανίχνευσης και υποβρύχιων ρομπότ, σε μία προσπάθεια να ανακαλύψει αρχαία ναυάγια. Μέχρι στιγμής, η επιστημονική ομάδα έχει εντοπίσει πέντε «τοποθεσίες ενδιαφέροντος», πραγματοποιώντας παράλληλα την πρώτη χαρτογράφηση του πυθμένα της Αδριατικής.

Το αρχαιολογικό πρόγραμμα θα ήταν αδιανόητο πριν 18 χρόνια, όταν η χώρα βρισκόταν ακόμη στο σταλινικό σκότος. Το κομμουνιστικό καθεστώς, που απαγόρευε ρητά κάθε επαφή με τον έξω κόσμο, κατασκεύασε πάνω από 700.000 πολυβολεία, ενάντια σε μία ξένη εισβολή, που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

«Η Αλβανία είναι μία εντυπωσιακή και ανεξερεύνητη «δεξαμενή» αρχαιολογικών ευρημάτων. Οι μέχρι στιγμής μας ανακαλύψεις, δείχνουν ότι η Αλβανία δεν έχει τίποτε να ζηλέψει στον αρχαιολογικό τομέα από την Ιταλία και την Ελλάδα», λέει ο Αμερικανός αρχαιολόγος Τζέφρι Ρόγιαλ.

Η πρόσφατη αποστολή εντόπισε ίχνη τεσσάρων ελληνικών ναυαγίων, που χρονολογούνται από τον 6ο μέχρι και τον 3ο αιώνα πΧ, ενώ τρεις ακόμη υποθαλάσσιες τοποθεσίες μένει ακόμη να ερευνηθούν. Αντίθετα, η αποστολή του 2007 δεν είχε ανακαλύψει παρά ένα μόνο ναυάγιο.

Κατά την αρχαιότητα, η Αλβανία βρέθηκε σε σημαντικό εμπορικό σταυροδρόμι για τη διακίνηση προϊόντων μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, βόρειας Αφρικής και δυτικής Μεσογείου.

Στις έξι εβδομάδες, που διήρκεσε η αποστολή του 2008, η επιστημονική ομάδα ανακάλυψε αμφορείς, κατασκευασμένους στην Κόρινθο από τον 5ο ή 6ο αιώνα πΧ, οι οποίοι βρίσκονταν στο αμπάρι ναυαγίου, σε απόσταση τριών μιλίων από τα αλβανικά παράλια, σύμφωνα με τον Αλβανό αρχαιολόγο Αντριάν Αναστάσι. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν βρεθεί μόλις τέσσερις αμφορείς 6ου πΧ αιώνα στον κόσμο.

Αλλα σημαντικά ευρήματα της αρχαιολογικής ομάδας περιλαμβάνουν αμφορέα και οικοδομικούς σχιστόλιθους του 4ου αιώνα πΧ, λήκυθο από τη Βόρεια Αφρική του 1ου με 3ου μΧ αιώνα, αλλά και πέτρινη άγκυρα ρωμαϊκού πλοίου από τον 1ο αιώνα πΧ. Την ίδια ώρα, η αρχαιολογική ομάδα εντόπισε πάνω από 20 άγνωστα ναυάγια του 20ου αιώνα.

Η ομάδα διατηρεί μυστική την ακριβή τοποθεσία των υποθαλάσσιων ανασκαφών της, φοβούμενη τους λαφυραγωγούς. «Έχουμε εξερευνήσει μόλις 217 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλάσσιου πυθμένα μέχρι στιγμής. Αν συλλέξουμε όλα όσα θα «βγουν» από τις ανασκαφές μας, η Αλβανία θα χρειαστεί νέο μουσείο για να τα στεγάσει», λέει ο επικεφαλής της αποστολής, καθηγητής Τζορτζ Ρομπ.