ΝΙΚΟΣ ΣΤΑΜΠΟΛΙΔΗΣ: «Δεν ήταν όλοι οι χριστιανοί ίδιοι»

Ποιοι να ήταν εκείνοι που ανέβηκαν στο μνημείο και πελέκησαν τα γλυπτά του. Ιερείς, απλοί πιστοί ή ζηλωτές; ρωτήσαμε τον καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Νίκο Σταμπολίδη.

«Δεν μπορεί να πει ποτέ κανείς ποιοι ήταν ακριβώς, διότι τέτοιου είδους πράξεις γίνονται συνήθως από φανατισμένα πλήθη ή ομάδες συχνά υποκινούμενες. Η Ιστορία στον ρου της έχει πολλά τέτοια παραδείγματα. Για το κάψιμο π.χ. της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας δεν μπορεί κανείς να προδιορίσει τον τύπο των ανθρώπων που προέβησαν σε αυτή την ενέργεια. Γιατί σε έναν ομαδικό βανδαλισμό ποτέ δεν ξέρεις αν έχουν παρεισφρύσει στοιχεία που ανήκουν στην “ομάδα πρωτοβουλίας” ή όχι. Πρέπει να είναι κανείς πολύ επιφυλακτικός, γιατί μπορεί ο βανδαλισμός να έχει γίνει από ένα χέρι και η σφραγίδα της ταυτότητας να έχει χαραχθεί από άλλο χέρι μεταγενέστερα. Πάντως, οι βανδαλισμοί τέτοιου είδους γίνονται πάντα σε εποχές που υπάρχει κρίση. Σε μια περίοδο που δεν υπάρχει ένα απόλυτο status quo και ομάδες πολιτικές, θρησκευτικές και άλλες συγκρούονται για να υπερισχύσουν και ξεσπούν στα μνημεία. Είμαι βέβαιος ότι αυτό ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση του Παρθενώνα.

Η επικράτηση του Χριστιανισμού με το διάταγμα των Μεδιολάνων (312-313) του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ένα διάταγμα ανεξιθρησκίας, η μετέπειτα αναβίωση των ειδώλων με τον Ιουλιανό τον Παραβάτη (361-363) και στη συνέχεια με τον Μέγα Θεοδόσιο, που ανακηρύσσει τη χριστιανική θρησκεία ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας (380), ήταν μια εποχή που χαρακτηρίζεται από ένα συνεχές πισωγύρισμα. Ολα αυτά στον 4ο αιώνα. Δεν μπορεί οι εναλλαγές αυτές να μη δημιούργησαν αντιπαλότητες και αντεκδικήσεις.

Θεωρώ επίσης βέβαιο ότι, όπως υπήρχαν κρυπτοχριστιανοί πριν από τον Μ. Κωνσταντίνο, έτσι θα υπήρχαν και κρυπτοειδωλολάτρες μετά τον Θεοδόσιο. Γι’ αυτό πολύ συχνά βλέπουμε οι Χριστιανοί να χρησιμοποιούν τους αρχαίους ναούς. Τους μετατρέπουν σε εκκλησίες με αποτέλεσμα να τους προστατεύουν. Αν ήταν φανατισμένοι, θα τους γκρέμιζαν συθέμελα και σήμερα δεν θα είχαμε καν Παρθενώνα.

Στις Συρακούσες βλέπεις σήμερα την Αρχιεπισκοπή τους να είναι κτισμένη πάνω στον ναό της Αθηνάς. Τους δε μεγάλους λίθινους λέβητες να τους χρησιμοποιούν για το αγίασμα. Εξαρτάται λοιπόν για ποια ποιότητα χριστιανών μιλάμε. Γιατί όλοι οι χριστιανοί δεν ήταν ίδιοι». [Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 31 Ιουλίου 2009]

 

Διάλογος εκ των υστέρων από τηλεοράσεως

• Γαβράς και Παντερμαλής συζήτησαν σε πρωινή εκπομπή. Γέφυρα του διευθυντή του Μουσείου προς τον σκηνοθέτη για να βρουν συναινετική λύση

Μετά τη διεθνή κατακραυγή, άφησε χθες ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής ανοικτό το ενδεχόμενο να ξαναπαιχθεί ολόκληρο το βίντεο που κόπηκε, στο οποίο φαίνονται ρασοφόροι στην παλαιοχριστιανική εποχή να καταστρέφουν τα γλυπτά του Παρθενώνα.

Μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή με τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, στον οποίο ανήκει το λογοκριμένο απόσπασμα, τον κάλεσε να επισκεφθεί το Μουσείο όταν έρθει για τις καλοκαιρινές διακοπές του στην Ελλάδα και να δουν μαζί «τις δύο βερσιόν και να αποφασίσουμε από κοινού».

Ο Κώστας Γαβράς επανέλαβε ότι «η μόνη σωστή λύση είναι να παιχθεί το φιλμ ολόκληρο». Ο διεθνούς φήμης Ελληνας σκηνοθέτης τόνισε επίσης ότι αρνήθηκε όλες αυτές τις μέρες να μιλήσει στα ΜΜΕ του εξωτερικού για την υπόθεση αυτή, γιατί δεν ήθελε να πει οτιδήποτε εναντίον της Ελλάδας. Ο πρόεδρος του Μουσείου και ο σκηνοθέτης συνομίλησαν και εκτός τηλεοπτικού αέρα και διαπιστώθηκε ότι υπάρχει κάποιο περιθώριο συζήτησης μεταξύ τους, αν και δεν έχει αποφασιστεί ακόμα η… τύχη του λογοκριμένου αποσπάσματος

Από την άλλη πλευρά ο κ. Παντερμαλής φαίνεται να παίρνει επάνω του όλη την ευθύνη για το κόψιμο της συγκεκριμένης σκηνής. Τόνισε πως προέβη μόνος του στην περικοπή, χωρίς να δεχτεί πολιτικές πιέσεις.

«Πρέπει να αντιληφθεί η κυβέρνηση και ο κ. Σαμαράς ότι η υπόθεση έχει ξεφύγει από την ελληνική πολιτική κουζίνα», δήλωσε η Μαρία Δαμανάκη, επισημαίνοντας πως «το θέμα ξεκίνησε από κάποια δημοσιεύματα, τα οποία ανέφεραν ότι οι ιερωμένοι έχουν απευθυνθεί στο γραφείο του κ. Σαμαρά και διαμαρτύρονται. Κάποιοι ιερωμένοι, η Εκκλησία επισήμως, η Ιερά Σύνοδος δεν υιοθέτησε αυτές τις απόψεις, αλλά ο κ. Σαμαράς προφανώς εξ αιτίας της μεγάλης του ευαισθησίας απέναντι σ’ αυτούς που σκανδαλίστηκαν προχώρησε στις όποιες ενέργειες. Αλλά το θέμα πια έχει ξεφύγει». Αναρωτήθηκε γιατί ο υπουργός Πολιτισμού σιωπά. «Ακόμα και αν δεχθώ πως ήταν μία πρωτοβουλία του κ. Παντερμαλή, για την οποία ενημερώθηκε, όπως λέει ο κ. Παντερμαλής και δεν ήταν αυτός ο επισπεύδων, σε κάθε περίπτωση, έχει ευθύνη. Δεν πρέπει να πει ποια είναι η θέση της ελληνικής κυβέρνησης; Δεν είναι δυνατόν μια κυβέρνηση να κρύβεται πίσω από τον Παντερμαλή, ο οποίος, κακώς κατά τη γνώμη μου, αλλά έσπευσε, αυτό είναι δικαίωμά του, να άρει το σταυρό του μαρτυρίου».

• Ν.Κ-Ρ., Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 29 Ιουλίου 2009

• Οικολόγοι Πράσινοι: Ανίερη διαπλοκή Εκκλησίας-Πολιτείας

Την ανίερη διαπλοκή Εκκλησίας-Πολιτείας αποκαλύπτει η πράξη αφαίρεσης σκηνικού από το φιλμ του Κώστα Γαβρά που έκθεσε διεθνώς τη χώρα μας, επισημαίνουν οι «θεματικές ομάδες» των Οικολόγων Πράσινων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον πολιτισμό.

Η έναρξη της λειτουργίας του Μουσείου της Ακρόπολης δεν σημαίνει μόνο την τεχνολογικά άρτια ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου της χώρας. Πάνω απ’ όλα συμβολίζει σε παγκόσμιο επίπεδο την πνευματική διάσταση του ελληνικού πολιτισμού και τις ανθρώπινες αξίες που ανέδειξε, όπως τον σεβασμό στον άνθρωπο και στην ελευθερία του λόγου και της σκέψης, τονίζει η Ελένη Τσιομίδου από το κόμμα των Πράσινων.

Δυστυχώς η συναίνεση από τους υπεύθυνους φορείς της Πολιτείας να αφαιρεθούν σκηνές από το ντοκιμαντέρ που ενόχλησαν την Ιεραρχία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δείχνει πως ούτε ο διευθυντής του μουσείου αλλά ούτε και ο υπουργός Πολιτισμού έχουν αντιληφθεί τον συμβολικό ρόλο του μουσείου, αναφέρουν οι Πράσινοι.

Για τον λόγο αυτό ζητούν:

* Αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας όχι μόνο για την ιστορική πορεία του χώρου της Ακρόπολης, αλλά και για την οποιαδήποτε εμπλοκή της Εκκλησίας στην ιστορία του ελληνικού έθνους.

* Τον χωρισμό κράτους-Εκκλησίας και τη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου που αποκαθιστά την εικόνα της Ελλάδας ως μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής και ανεξίθρησκης πολιτείας που σέβεται και στηρίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών.

ΦΙΛΗΣ ΚΑΪΤΑΤΖΗΣ