«Επιθετικό» το νέο Μουσείο της Ακρόπολης

• Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 17 Μαΐου 2010

• Ο Μοροζίνι και ο Ελγιν. Ο πρώτος κατέστρεψε, ο δεύτερος έκλεψε τα γλυπτά του Παρθενώνα. Ελάχιστοι, όμως, αναφέρονται στην εξαφάνιση του Ιλισού και του αθηναϊκού τοπίου. Φυσικά και είναι εγκλήματα η αρχαιοκαπηλία και η τυμβωρυχία.

Ο Βασίλειος Χ. Πετράκος «Ποτέ όμως δεν τιμωρήθηκε κάποιος που κακοποίησε τη μορφή του τόπου μας», αποφάνθηκε ο ακαδημαϊκός και γενικός γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας Βασίλειος Χ. Πετράκος, κατά τον χθεσινό απολογισμό του Εργου της Αρχαιολογικής Εταιρείας, για το 2009. Ζήτησε, μάλιστα, από το ακροατήριο να αναμετρηθεί με τη μνήμη του, για να μην ξεγράψει από αυτήν την περσινή πυρκαγιά στην Αττική, αλλά και την ακόμη καταστροφικότερη των τελευταίων ετών, η οποία ξέσπασε σαν «κόκκινο φίδι», το 2007, στην Πελοπόννησο.

Ο ετήσιος απολογισμός των αρχαιολογικών πεπραγμένων από τον Βασίλειο Πετράκο έχει ανέκαθεν έναν επίλογο πολιτικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Η ιδιαιτερότητα της ομιλίας του έγκειται στο γεγονός ότι βγάζει την αρχαιολογία στον δρόμο και δοκιμάζει τον αντίκτυπό της πάνω στους ζωντανούς ανθρώπους.

Πόσα νέα ή ανανεωμένα μουσεία αποκτήσαμε το 2009; Η ερώτηση δεν ήταν ρητορική, γιατί η απάντηση ερχόταν κατευθείαν από το πεδίο της ειδησεογραφίας: «Πέντε, νέα ή ανανεωμένα, μουσεία αποκτήσαμε κατά το 2009, όλα σημαντικά. Τα περισσότερα όμως έμειναν σχεδόν απαρατήρητα, γιατί τα εκάλυψε ο θόρυβος για το νέο Μουσείο Ακρόπολης, που μετατόπισε το ενδιαφέρον των φιλαρχαίων. Τα τέσσερα μουσεία, Νικόπολης, Καλαμάτας, Πατρών και Βραυρώνος, ο κόσμος τα επισκέπτεται για να δει τα αρχαία που στεγάζουν. Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το επισκέπτονται για να δουν το κτίριο».

Αφού προηγουμένως επαίνεσε τα τέσσερα εκτός αθηναϊκού κέντρου, ανέσυρε από τη φαρέτρα του τα βέλη της σχολιογραφίας, για να «σημαδέψει» το προβεβλημένο νέο Μουσείο Ακρόπολης:

«Για να κατασκευαστεί το νέο μουσείο παραβιάστηκαν θεμελιώδεις δεοντολογικοί κανόνες της Υπηρεσίας, εκείνης που γνώρισα και έζησα εγώ. Παραβιάστηκαν κανόνες επιστημονικοί, αισθητικοί και κοινωνικής δικαιοσύνης. Το νέο μουσείο όμως υπάρχει και θα υπάρχει και μετά από μας. Από τη φύση και τον χαρακτήρα του, όπως τον διαμόρφωσαν, αποτελεί επιθετικό παράγοντα της μοναδικής αυτής περιοχής που το αντικρίζει, δηλαδή της νότιας κλιτύος της Ακρόπολης».

Αλλη μία εναντίωση του Βασιλείου Χ. Πετράκου είχε αντικείμενό της την αναστήλωση του θεάτρου του Διονύσου, με δώρο 6 εκατ. ευρώ, από τη Νομαρχία Αθηνών. «Το διονυσιακό θέατρο δεν επιδέχεται αναστήλωση και ούτε τη χρειάζεται. Ανακατασκευασμένο το θέατρο του Διονύσου θα είναι ακόμη μία προσθήκη στις σκηνογραφίες της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου», ήταν η εκτίμησή του, με την οποία ορισμένοι αρχαιολογικοί κύκλοι διαφωνούν.

 

Ο Ραμνούς και το σκάνδαλο

• «Η μυστική παραχώρηση αρχαιολογικών χώρων για εκμετάλλευση από οικοδομικές εταιρείες με τη μεσολάβηση της Mονής Βατοπεδίου δεν οφείλεται σε πλάνη» δηλώνει ο ακαδημαϊκός και γ.γ. της Αρχαιολογικής Εταιρείας Βασίλειος Πετράκος, καταγγέλλοντας την ανταλλαγή 968 στρεμμάτων στον αρχαιολογικό χώρο του Ραμνούντα.

• Ραμνούντας: κινδυνεύει από μια… ανταλλαγή
• Ο αρχαιολόγος Βασ. Πετράκος καταγγέλλει τη μονή Βατοπεδίου
• Γιωτα Συκκα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 15 Aπριλίου 2009

• ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ

Το θέμα της ανταλλαγής εκτάσεων ανάμεσα στο ελληνικό δημόσιο και τη Μονή Βατοπεδίου επαναφέρει ο ακαδημαϊκός – αρχαιολόγος Βασίλειος Πετράκος, καταγγέλλοντας ότι απαξιώνεται το έργο αρχαιολόγων, εφόρων και βέβαια ο κόπος της Αρχαιολογικής Εταιρείας που αποκάλυψε και διέσωσε από το 1880 τα αρχαία του Ραμνούντα.

Ο ανασκαφέας, μελετητής των ερειπίων του δήμου Ραμνούντα και γεν. γραμματέας της Αρχαιολογικής Εταιρείας, καταγγέλλει τη μονή Βατοπεδίου για ανταλλαγή, με σκοπό την οικοδόμηση, μιας έκτασης 968 στρεμμάτων. «Οσης μιας μικρής πόλης», παρθένου τοπίου, δασωμένου, φυσικού, χωρίς επεμβάσεις, που έχει χαρακτηριστεί ζώνη Α, αδόμητη και απολύτου προστασίας των αρχαίων του δήμου του Ραμνούντος.

Σε κείμενό του στον «Μέντορα» (δελτίο της Αρχαιολογικής Εταιρείας) υπογραμμίζει ότι πρόκειται για τον μόνο αρχαιολογικό χώρο της Αττικής που σώζει ακόμη το περιβάλλον φυσικό τοπίο, ότι η μονή «ανταλλάσσει την έκταση αυτή με το νερό για να μεταβάλει τα 968 στρέμματα σε πολυτελή οικισμό και όχι για να τα χρησιμοποιήσει ως βοσκή προβάτων και κατσικιών όπως γίνεται έως σήμερα».

Παρακινούμενος από δημοσίευμα της «Καθημερινής» (14/9/2008), στο οποίο η μονή φαίνεται να είναι ιδιοκτήτης τεράστιας έκτασης στον Ραμνούντα, σημειώνει ότι απευθύνθηκε στην αρμόδια διεύθυνση του ΥΠΠΟ αλλά την απάντηση έδωσε τελικά η Β΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Σημειώνει πως η μυστική παραχώρηση αρχαιολογικών χώρων για εκμετάλλευση από οικοδομικές εταιρείες με τη μεσολάβηση της Μονής Βατοπεδίου «δεν οφείλεται σε πλάνη». Την γνώριζε, συνεχίζει, «η συμβολαιογράφος που συνέταξε τα συμβόλαια ανταλλαγής κ. Αικατερίνη Διονυσίου Πελέκη, άρα και ο σύζυγός της υπουργός Πολιτισμού Γεώργιος Βουλγαράκης». Παραθέτει αποσπάσματα του υπ αριθμ. 3191/17 Ιουλίου 2008 συμβολαίου, σημειώνει πως υπάρχει πλήθος συμβολαίων και εκφράζει την ευχή να πραγματοποιηθεί η ανάκληση της ανταλλαγής και τα αρχαία να μην «πληγούν από το αδηφάγο μοναστήρι».

Ο κ. Πετράκος που αφιέρωσε 30 χρόνια στη μελέτη και δημοσίευση των αρχαίων του Ραμνούντα, αναφέρεται και στην παλιότερη «περιπέτεια», όταν υπουργός Πολιτισμού ήταν η Ντόρα Μπακογιάννη (1993). Θυμίζει τη γνωμάτευση του ΚΑΣ παρά την αντίθετη εισήγησή του (ως αρμόδιου Εφόρου Αρχαιοτήτων Αττικής), για τη λειτουργία νέου λατομείου μέσα στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο αλλά και την πράξη του να προσβάλει την απόφαση της υπουργού και προϊσταμένης του στο ΣτΕ.

Η απόφαση της υπουργού ακυρώθηκε, εκείνος δικαιώθηκε, αλλά σύμφωνα με το ΦΕΚ 146/Β/3.3.1994 προκύπτει «ότι στις ανταλλαγείσες εκτάσεις» του Δημοσίου με το νερό της λίμνης Βιστωνίδας «περιλαμβάνονται τμήματα συνολικού εμβαδού 968 στρεμμάτων» στον Ραμνούντα.

Ο κ. Β. Πετράκος υποστηρίζει ότι δεν είναι η μοναδική περίπτωση πλάνης. «Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο του 2002, δεν προβλέπεται η δυνατότητα στο ΥΠΠΟ ακύρωσης δικαιοπραξίας που αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς χώρου που είναι αρχαιολογικός ή ιστορικός». Οταν οι πολιτικοί προϊστάμενοι της Υπηρεσίας δεν δέχονται τις εισηγήσεις εκείνων που νοιάζονται για τα αρχαία και τον τόπο, τότε και η Υπηρεσία βλάπτεται και φθίνει». Αυτή τη φθορά καταγγέλλει κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιστημονικές φωνές που πνίγονται και τα αρχαία που θυσιάζονται.