Ο ευρωπαϊκός Νότος κοιτάζει το μέλλον

Οι περικοπές κονδυλίων στον πολιτισμό, προκαλούν ποταμό νέων ιδεών, επιχειρηματικότητας και ρεαλισμού

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, 16/6/2012

Οι χορηγίες ελαχιστοποιήθηκαν. Η κρατική στήριξη στον πολιτισμό γίνεται όλο και ισχνότερη. Ποιο θα είναι το καινούργιο «καύσιμο» για συνεχίσει να λειτουργεί καλλιτεχνική σκηνή, να πραγματοποιούνται αρχαιολογικές ανασκαφές αλλά και η συντήρηση σπουδαίων μνημείων στις χώρες της -χειμαζόμενης οικονομικά- Ευρώπης; «Μα, η αφοσίωση των ίδιων των πολιτών. Μόνο αυτοί θα προστατεύουν την Ιστορία, την παράδοση και την σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή». H Ιλάρια Μπορλέτι Μπουιτόνι, φαίνεται να είναι απολύτως σίγουρη για τις νέες κατευθύνσεις. Αλλωστε η εκπρόσωπος του Fondo Ambiente Italiano, μπορεί να καυχηθεί ότι η οργάνωσή της έκανε την πιο επιτυχημένη εκστρατεία για την τόνωση της συμμετοχής των απλών ανθρώπων στη σωτηρία και ανάδειξη μνημείων και τοποθεσιών φυσικού κάλλους.

Συναντήσαμε την ενθουσιώδη Ιταλίδα στην Λισσαβώνα, όπου έγινε φέτος η ετήσια συνάντηση των βραβείων της Europa Nostra της Ομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών Οργανώσεων για την προστασία της Ιστορικής Κληρονομιάς και της Φύσης. Εκεί παρουσίασε συνοπτικά την καμπάνια με τίτλο «Τόποι της Καρδιάς μας» (Luoghi del Cuore) και σύνθημα “Η υπογραφή σου σώζει”, που έκλεψε την παράσταση. Ενα τηλεοπτικό σποτάκι μερικών δευτερολέπτων όπου άτομα από κάθε γωνιά του πλανήτη ψηφίζουν τα αγαπημένα τους μέρη στην Ιταλία. Το συμπέρασμα; Τα μνημεία μιας χώρας δεν είναι εθνικά αλλά οικουμενικά και η καλή τους κατάσταση είναι κάτι που αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Η τελευταία έκκληση του Luoghi del Cuore), συγκέντρωσε πάνω από μισό εκατομμύριο ψήφους απ’ όλον τον κόσμο. Και μην φανταστείτε ότι υποψήφιο ήταν μόνο το Κολοσσαίο ή η Καπέλα Σιστίνα. Ακόμα και μικρές εκκλησίες σε απομακρυσμένες περιοχές κέρδισαν την προσοχή του κοινού.

 

Kατάρρευση του ΕΣΠΑ στην εποχή της δραχμής

• Διακοπή έργων και έρημα εργοτάξια αν φεύγαμε από το ευρώ

Του Δημητρη Pηγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23/5/2012

ΣΕΝΑΡΙΑ. Εδώ και λίγες εβδομάδες η συζήτηση γίνεται πιο ανοιχτά από ποτέ. Η Ελλάδα θα μπορούσε σύντομα να εγκαταλείψει τη Ζώνη του Ευρώ και να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα. Εγκυρα ευρωπαϊκά περιοδικά εικονογραφούν το ενδεχόμενο με λιγότερο ή περισσότερο ευρηματικά εξώφυλλα, Ελληνες και ξένοι οικονομολόγοι επιχειρούν να σκιαγραφήσουν (συχνά με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο) την πραγματικότητα της «νέας δραχμής».

Αλήθεια, όμως, τι θα σήμαινε για το πολιτιστικό μας κεφάλαιο μια επιστροφή στη δραχμή; Ποιες θα ήταν οι συνέπειες για τα εκατοντάδες έργα πολιτιστικής υποδομής που εκτελούνται σε ολόκληρη τη χώρα ή είναι έτοιμα να αρχίσουν χάρη στο ευεργετικό ΕΣΠΑ, το διάδοχο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό σχήμα των γνωστών κοινοτικών πλαισίων στήριξης;

Είναι γνωστό ότι το ΕΣΠΑ έχει εξελιχθεί σε μια από τις ελάχιστες αναπτυξιακές ατμομηχανές που απέμειναν στη χώρα και δεν είναι τυχαίο ότι το επικαλούνται οι περισσότεροι πολιτικοί μας όταν αναφέρονται στην πολυπόθητη «ανάπτυξη». Χάρη στο ΕΣΠΑ συνεχίζονται εξαιρετικά σημαντικά αναστηλωτικά έργα με κορυφαίο αυτό των μνημείων της Ακρόπολης, ανακαινίζονται μουσεία ή κατασκευάζονται καινούργια. Δεν είναι υπερβολή αν γράψουμε ότι χωρίς τους ευρωπαϊκούς, κατά κύριο λόγο, πόρους του ΕΣΠΑ το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού θα είχε να διαχειριστεί τα ψίχουλα από τον τακτικό προϋπολογισμό.

Αν λοιπόν αύριο το πρωί αποχωρούσαμε από τη Ζώνη του Ευρώ θα προέκυπτε ένα τεράστιο θέμα σε σχέση με τη συνέχιση της χρηματοδότησης όλων αυτών των έργων. Το διατυπώνουμε μάλλον κομψά. Οπως μας εξηγεί η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού Λίνα Μενδώνη (οι γενικοί γραμματείς συνεχίζουν να εκτελούν τα καθήκοντά τους και στη θητεία της υπηρεσιακής κυβέρνησης) το πιο πιθανό σενάριο είναι και το πιο δυσοίωνο. «Η διαδικασία χρηματοδότησης των έργων που εκτελούνται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ έχει ως εξής», σημειώνει η κ. Μενδώνη. «Σε πρώτη φάση το ελληνικό κράτος εκταμιεύει εθνικούς πόρους και πληρώνει τους εργολάβους κάθε φορά που ολοκληρώνεται μια φάση του έργου. Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Ενωση προβαίνει στον απαραίτητο έλεγχο και εγκρίνει το προβλεπόμενο ποσό που αντιστοιχεί στο ποσοστό της δικής τους συμμετοχής. Αν υποθέσουμε ότι η χώρα φεύγει από το ευρώ θα προκύψει σοβαρό θέμα ρευστότητας. Αν οι προτεραιότητες θα είναι η πληρωμή μισθών και συντάξεων το ελληνικό κράτος μάλλον δεν θα έχει χρήματα για να συνεχίσει να κάνει ό,τι έκανε. Δεν θα πληρώνει τους εργολάβους, τα έργα θα σταματήσουν».

Δηλαδή: δεν θα είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση που δεν θα μας δίνει τα χρήματα, αλλά δεν θα μπορεί να συντηρηθεί το ισχύον μοντέλο συνεργασίας. Εφόσον στις Βρυξέλλες δεν θα φτάνουν αποδεικτικά πληρωμών από την Αθήνα η χρηματοδότηση διακόπτεται και τα εργοτάξια νεκρώνουν.

 

Βρισκόμαστε σε γόνιμη στιγμή, κρυμμένη προς το παρόν

Του Σταθη Λιβαθινου* Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12/5/2012

Οι πρωτόγνωρες αλλαγές που συμβαίνουν ή πασχίζουν να συμβούν στην ταλαίπωρη χώρα μας δεν θα ’πρεπε να μας θολώσουν το βλέμμα. Η φύση των πολιτιστικών μας πραγμάτων «κρύπτεσθαι φιλεί». Οχι, δεν είναι αόρατη ή μυστήρια, αλλά την πραγματική της διάσταση και αξία θα την καταλάβει κανείς μόνο σε βάθος χρόνου. ΄Η σε πλάτος ορίζοντα.

«Ολα μάταια» έλεγε κάποιος, «πρέπει να φύγουμε από δω»… Ανήκω σ’ αυτούς που θα μείνουν, γιατί η πολιτιστική μας πραγματικότητα δεν είναι ανάλογη της οικονομικής. Η μπίλια του πολιτισμού μας τρέχει χοροπηδώντας, μπορεί άτακτα, άναρχα και σπασμωδικά, αλλά τρέχει και μάλιστα σε απολύτως αντίστροφη φορά από τα νούμερα, τις εξισώσεις και τους υπολογισμούς στη ρουλέτα της ευρωπαϊκής πολιτισμικής συγκυρίας.

Η μητέρα κρίση άρχισε (από καιρό τώρα) να μας εφοδιάζει γενναιόδωρα με όλη εκείνη την ψυχική ενέργεια και αντάρα, που κάνουν κάθε έργο τέχνης να είναι αυθεντικό.

 

Η διοίκηση του πολιτισμού θέλει ταλέντο και όραμα

Του Δημητρη Παπαδημητριου* Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12/5/2012

Το θεμελιώδες αξίωμα είναι ότι το σημαντικότερο υπουργείο σήμερα είναι το ΥΠΠΟ. Γιατί η οικονομική και -πλέον και- πολιτική κρίση είναι απότοκος της πολιτιστικής, ηθικής και πνευματικής πενίας μιας τριακονταετίας. Και δεν θα φύγει καμιά κρίση αν δεν στηριχθούμε ορθά ιδεολογικά, ηθικά, αισθητικά. Και το μόνο υπουργείο που μπορεί να στηρίξει τις νέες ιδέες και να δημιουργήσει ανθρώπους επιδεκτικούς σε αυτές είναι το ΥΠΠΟ, ιδιαίτερα μάλιστα αν συνεργασθεί με το υπουργείο Παιδείας. Ολες οι επιμέρους ιδέες όχι μόνο του υπουργού αλλά και όλης της κυβέρνησης πρέπει να στηρίζονται σε αυτό το αξίωμα.

 

Σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός, ο «μεγάλος αδικημένος»

Επίμονοι δημιουργοί σε όλους τους χώρους μάς δείχνουν ότι μπορούν και στον καιρό της κρίσης

Tης Γιωτας Συκκα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12/5/2012

Στον «μεγάλο αδικημένο» εκεί πρέπει να επενδύσει το υπουργείο Πολιτισμού. Ο,τι άφησαν ή άγγιξαν ελάχιστα οι περισσότεροι υπουργοί. Τον σύγχρονο πολιτισμό. Ενα τεράστιο πεδίο χωρίς πολιτική, όραμα, διάθεση για συνέχεια παρά μόνο για πελατειακές σχέσεις. Αλλωστε το να επικαλείσαι συνέχεια την πολιτιστική κληρονομιά είναι πιο εύκολο, στομφώδες και ασφαλές.

Το υπουργείο πρέπει να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα τις αλλαγές στους τομείς αυτούς (θέατρο, μουσική, εικαστικά, χορό, σινεμά, βιβλίο) και όχι όπως συνηθίζει χρόνια τώρα, αποσπασματικά, χωρίς σχεδιασμούς και συνέχεια. Να σταθεί και να τονώσει ηθικά και οικονομικά (όσο μπορεί) τις προσπάθειες, τις νέες δυνάμεις συνθετών, ηθοποιών, σκηνοθετών, χορευτών που αποδεικνύουν καθημερινά σχεδόν σε όλες τις γωνιές της πόλης ότι προσπαθούν και τα καταφέρνουν χωρίς βοήθεια και επίσημη επιβράβευση. Επίμονοι δημιουργοί σε όλους τους χώρους, όπως πολλοί κινηματογραφιστές, οι οποίοι δείχνουν με τσαγανό ότι μπορούν και στον καιρό της κρίσης.

 

Επιστημονική έρευνα υποδεικνύει παρουσία Ελλήνων στη Β. Αμερική κατά την αρχαιότητα

Ένα άρθρο με «οδηγό» τα κείμενα του Πλουτάρχου, αφιερωμένο στην παγκόσμια κίνηση «Είμαστε όλοι Έλληνες». του Δρ.Μηνά Τσικριτσή Ερευνητή Αιγαιακών Γραφών υποδεικνύει παρουσία Ελλήνων στη Β. Αμερική.

Αφιερωμένη στην παγκόσμια κίνηση στήριξης της Ελλάδας «Είμαστε όλοι Έλληνες», είναι η νέα έρευνα του ερευνητή αιγαιακών γραφών δρ. Μηνά Τσικριτσή, η οποία αποδεικνύει με τη χρήση των νέων τεχνολογιών ότι οι προϊστορικοί Έλληνες είχαν επισκεφτεί τη Βόρεια Αμερική πολύ πιο πριν την ανακαλύψει ο Χριστόφορος Κολόμβος.

Η έρευνα του κ. Τσικριτσή βασίστηκε στο κείμενο του Πλουτάρχου «Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης», όπου στις παραγράφους 941Α-942, περιγράφει το ταξίδι των Ελλήνων σε μία ήπειρο η οποία βρίσκονταν «δυτικά των τριών νησιών και βορειοδυτικά της Βρετανίας».

Ο ερευνητής εντόπισε και απέδειξε μέσα από προγράμματα με Η/Υ την αποκατάσταση μιας λησμονημένης ιστορικής πραγματικότητας, που μέχρι σήμερα διέφευγε από πολλούς ερευνητές, συνεχίζοντας έτσι την έρευνα που είχε κάνει πριν από δύο χρόνια ο καθηγητής Η. Μαριολάκος, ο οποίος είχε υποστηρίξει ότι οι προϊστορικοί Έλληνες γνώριζαν την ύπαρξη της Αμερικής, την οποία επισκέπτονταν.

 

ΕΣΠΑ και πολιτισμός…

Η γενική γραμματέας και ο υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη και ο Π. Γερουλάνος στη χθεσινή ημερίδα στο Μουσείο Ακρόπολης

Στην περιγραφή ενός γενικού πλαισίου, χωρίς να δίνει συγκεκριμένα στοιχεία απορρόφησης μέχρι σήμερα αλλά ούτε να προχωρά σε εκτιμήσεις για τη φετινή χρονιά και το επόμενο διάστημα, περιορίστηκε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού στην ομιλία της κατά τη διάρκεια της ημερίδας “Δράσεις πολιτισμού και τουρισμού στο ΕΣΠΑ: Συμβολή στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας” που πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Όπως ανέφερε η κ. Μενδώνη, «η ενδεικτική κατανομή, σύμφωνα με την επιχειρησιακή συμφωνία υλοποίησης των έργων του τομέα του πολιτισμού, ανέρχεται συνολικά σε 826,4 εκατ. ευρώ δημόσια δαπάνη, από τα οποία ενδεικτικά 253 εκατ. ευρώ κατανέμονται στα τομεακά επιχειρησιακά προγράμματα και 573,4 εκατ. ευρώ στα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα. Δηλαδή, το 30% στα τομεακά και το 70% στις περιφέρειες». Παράλληλα, επισήμανε ότι “μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί στα ΠΕΠ και τα τομεακά προγράμματα 378 έργα συνολικού προϋπολογισμού 531 εκατ. ευρώ”, ενώ “έχουν εκδοθεί προσκλήσεις συνολικού προϋπολογισμού 596 εκατ. ευρώ”.

Η κ. Μενδώνη ανέφερε, επίσης, ότι με τα έργα της προστασίας και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων, καθώς και της δημιουργίας νέων μουσειακών υποδομών, σχεδιάστηκαν και ωρίμασαν δράσεις αξιοποίησης του Διαδικτύου για την αποτελεσματικότερη προβολή του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας. Έφερε δε ως παράδειγμα “το εικονικό μουσείο για τον Μέγα Αλέξανδρο, που υλοποιεί η ΙΖ’ ΕΠΚΑ, ή το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, έργο στρατηγικής σημασίας για το υπουργείο, στο οποίο για πρώτη φορά και με πρωτοποριακό τρόπο καταγράφονται και απεικονίζονται όλα τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι με τις ζώνες προστασίας τους -τουλάχιστον 19.000 εγγραφές-, καθώς και η ακίνητη περιουσία του υπουργείου, περισσότερα από 6.500 ακίνητα είτε αστικά είτε οικόπεδα και αγροτεμάχια». Επίσης “στρατηγικής σημασίας” για το υπουργείο είναι το επίσης υπό ένταξη έργο καταγραφής και προβολής περίπου 500.000 κινητών μνημείων που φυλάσσονται στα μουσεία και τις αρχαιολογικές αποθήκες.

Επίσης, όπως τόνισε η γ.γ. του ΥΠΠΟΤ, στο πρόγραμμα για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση εντάχθηκαν και έργα όπως αυτό της απλοποίησης της διαδικασίας χορήγησης αντιγράφων, πρακτικών και γνωμοδοτήσεων των Κεντρικών Συμβουλίων του ΥΠΠΟΤ.

Ειδικά για την περιοχή της Αττικής, υλοποιούνται αυτή τη στιγμή περίπου 30 ενταγμένα στο ΕΣΠΑ έργα, προϋπολογισμού περίπου 22.800 ευρώ, όπως στην Ακρόπολη των Αθηνών, στο Σούνιο και στην Ακαδημία Πλάτωνος, καθώς και παρεμβάσεις σε έργα που έχουν ενταχθεί ή δρομολογούνται σε ιστορικά κτήρια στο κέντρο των Αθηνών (Ακροπόλ, Ρεξ, οικία Λοβέρδου), σε σημαντικά εκκλησιαστικά μνημεία (Άγιος Διονύσιος των Καθολικών στην Πανεπιστημίου, Άγιος Κωνσταντίνος στην Ομόνοια) και σε μουσειακές υποδομές (Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Εθνική Πινακοθήκη). Έργα που, όπως τόνισε η γενική γραμματέας, στοχεύουν στην αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας, τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και στην πραγματοποίηση των προϋποθέσεων ώστε να ξαναγίνει η Αθήνα τόπος έλξης των τουριστών.

Στον χαιρετισμό του ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος επιχαίρει ανέξοδα για το ποσοστό απορρόφησης, που φτάνει ώς σήμερα μόλις το 23%.

Η ΑΥΓΗ: 30/03/2012

 

Ποιος πολιτισμός κυριαρχεί;

Tης Mαριας Kατσουνακη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10-10-10 Οι έρευνες για τον πολιτισμό είναι βολικοί στόχοι. Βούτυρο στο ψωμί της καταγγελτικής ευκολίας. Οι αντιδράσεις ποικίλες: ηθικολογικού, κοινωνικού, σκωπτικού περιεχομένου. Τα συμπεράσματα δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες. Και ποτέ δεν θα ανταποκριθούν. Πίσω από τα αποκαλυπτικά ποσοστά προβάλλει πάντα απειλητική η φιγούρα του «ακούλτουρου ανθρώπου». Ή στην καλύτερη περίπτωση εκείνου που τσιμπολογάει σκόρπιες πληροφορίες από σποραδικά ακούσματα, θεάματα και, σπανιότερα, αναγνώσματα. Οι πιο υποψιασμένοι κρυφογελούν σαρκαστικά, οι υποψιασμένοι κουνούν με νόημα το κεφάλι και οι έτοιμοι να εξαγάγουν συμπεράσματα μένουν με το στόμα ανοιχτό και απαξιώνουν εκείνους (την πλειοψηφία, δηλαδή) που αγνοεί την πολιτιστική κίνηση της χώρας. Πριν από τέσσερα χρόνια, μια έρευνα για τον πολιτισμό που διενήργησε η εταιρεία Metron Analysis για λογαριασμό του περιοδικού highlights, είχε προσφέρει άφθονο υλικό. Σε ένα δείγμα 2.000 (πανελλαδικά),, το 51% δεν γνώριζε πού βρίσκεται η Εθνική Βιβλιοθήκη, οι τρεις στους δέκα δεν είχαν πάει ποτέ στην Ακρόπολη, μόνο το 3% είχε επισκεφθεί αρχαιολογικούς χώρους και μόνο το 4% παρακολουθούσε θεατρικές παραστάσεις. Στην ερώτηση για «έναν Ελληνα σύγχρονο σκηνοθέτη κινηματογράφου» το 14% είχε απαντήσει «Θόδωρος Αγγελόπουλος» και το 6% «Φώσκολος». Ως διασημότερο Ελληνα συνθέτη το 22% είχε αναδείξει τον Μίκη Θεοδωράκη και το 3% τον Φοίβο και τον Μάνο Χατζιδάκι! Την εβδομάδα που μας πέρασε, μια νέα έρευνα ο «Σφυγμός πολιτισμού» επανέφερε συγγενείς αρρυθμίες. Πρωτοβουλία των Διεθνών Σχέσεων Πολιτισμού και της εταιρείας στατιστικών ερευνών ΑΠΟΨΙΣ – SMR, στηρίχθηκε σε 1.500 άτομα απ’ όλη την Ελλάδα. Στην ερώτηση «πόσο συχνά επισκέπτεστε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους», το 61,7 απάντησε σπάνια και το 12,1% καθόλου. Μικρή ανάσα ανάκαμψης σε ό,τι αφορά το Νέο Μουσείο Ακρόπολης: το είχε επισκεφθεί το 40,6% στο νομό Αττικής και το 23,3% στο σύνολο της χώρας. Οταν όμως ζητήθηκαν «ονόματα Ελλήνων καλλιτεχνών των οποίων το έργο θεωρείται αξιόλογο», οι απαντήσεις, στο χορό και στα εικαστικά τουλάχιστον, εντυπωσιάζουν με το εύρος και την ποικιλία τους. Στο χορό υπερίσχυσαν ο Παπαϊωάννου και ο Μεταξόπουλος (με αυτήν τη σειρά) και στα εικαστικά ο Θεοτοκόπουλος (ο Δομήνικος υποθέτουμε) έρχεται πρώτος και ακολουθούν Μόραλης, Μυταράς και Φασιανός. Δεν θα επεκταθούμε περισσότερο. Δεν έχει νόημα. Η σταχυολόγηση θυμίζει multiple choise ή τηλεπαιχνίδι στο οποίο καμία από τις επιλογές δεν θεωρείται λανθασμένη. Θολό το πολιτιστικό τοπίο, θολές και οι έρευνες για τον πολιτισμό. Δεν προσφέρουν επιπλέον πληροφορίες ούτε για το πού βρισκόμαστε ούτε για το πώς πορευόμαστε. Το εκάστοτε δείγμα ανακυκλώνει στερεότυπα που προσφέρει η τηλεοπτική του –κυρίως– εκπαίδευση. Το γνωστικό αντικείμενο εξάλλου είναι τόσο μεγάλο, ώστε τα αποτελέσματα να μην είναι τίποτα περισσότερο από συμβατικές, επαναλαμβανόμενες, ασαφείς φράσεις, σε ασαφείς ενδείξεις. Τα ονόματα που δημοσιοποιούνται συχνότερα (από τα ΜΜΕ), εγγράφονται στη μνήμη του αμύητου κοινού. Οι απαντήσεις εκμαιεύονται, τα συμπεράσματα ανταποκρίνονται σε μια πλασματική περί πολιτισμού εικόνα. Ο όρος «πολιτισμός» και μόνο μπορεί να προκαλέσει πολλές αναταράξεις και διαφωνίες στην όποια προσπάθεια προσδιορισμού. Στην πολυσυλλεκτική εποχή μας το «κάπου είδα, κάτι άκουσα» είναι καθεστώς αλλά αν επιχειρούσαμε μια περιήγηση στις έννοιες (όπως «πολιτιστική εκδήλωση», για παράδειγμα) θα έπρεπε να αρκεστούμε σε πρωτόλειες ερμηνείες. Ο πολιτισμός θεωρείται αυτονόητος, αλλά αγνοούμε τα συστατικά του. Οσοι απαντούν ότι γνωρίζουν τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, μπορούν, άραγε, στο ίδιο ποσοστό, να ονομάσουν τον σκηνοθέτη της «Αναπαράστασης» ή του «Θιάσου»; Ή όσοι επιλέγουν τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο αναγνωρίζουν και την «Ταφή του κόμητα Οργκάθ»; Στις σχετικές έρευνες, το βασικό ερώτημα είναι ποιος πολιτισμός προάγεται από την εξουσία και ποιος πολιτισμός κυριαρχεί. Με ποιο μοντέλο πορευόμαστε και γιατί απορούμε όταν το 73,8% δηλώνει ότι επισκέπτεται σπάνια ή ποτέ μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα. Ο πολιτιστικός σφυγμός στη χώρα μας έχει διαφορετικό ρυθμό. Μετριέται στις αποκλίσεις.

 

Ο πολιτισμός στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού

• Σε συνεχιζόμενη πρόκληση προς τον ελληνικό και τους λαούς της Μ. Ανατολής εξελίσσεται ο «αιφνίδιος»(;) «έρωτας» της ελληνικής κυβέρνησης με το κράτος – φονιά του Ισραήλ, και στον πολιτιστικό και τουριστικό τομέα.

Μετά τη θερινή ανταλλαγή επισκέψεων των πρωθυπουργών Ελλάδας και Ισραήλ και τις επικίνδυνες, για την ειρήνη, συμφωνίες που υπεγράφησαν μεταξύ των δύο χωρών, «σειρά» πήρε – τάχιστα- ο υπουργός Πολιτισμού – Τουρισμού, Π. Γερουλάνος, με την πρόσφατη επίσκεψή του στο Τελ Αβίβ. Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ-Τ – στο πλαίσιο των κυβερνητικών προτεραιοτήτων – έχει «στοχοπροσηλωθεί» στην αύξηση του μεριδίου του ελληνικού κεφαλαίου στον τουρισμό έναντι των ανταγωνιστών του (κυρίως Τουρκία, Αίγυπτος). Μπροστά σε αυτόν το στόχο η κυβέρνηση (και το ΥΠΠΟ-Τ) κλείνει τα μάτια στη δολοφονική ιμπεριαλιστική πολιτική του Ισραήλ, φτάνοντας στον κυνισμό, με το ΥΠΠΟ-Τ να «πανηγυρίζει» για την επίσκεψη, διανέμοντας και «επισκόπηση ισραηλινών ΜΜΕ» για την επίσκεψη του υπουργού Πολιτισμού – Τουρισμού.

Το ότι το Ισραήλ χρησιμοποιεί την – προθυμότατη – ελληνική εξωτερική πολιτική για τους ευρύτερους ιμπεριαλιστικούς του στόχους, προκύπτει και από την επίσημη ιστοσελίδα του ισραηλινού υπουργείου Πολιτισμού και Αθλησης, απόσπασμα της οποίας αναφέρει το ΥΠΠΟ-Τ, το οποίο «αναφέρεται με έμφαση στη σημασία της επίσκεψης και στα αποτελέσματά της, επισημαίνοντας την αποφασιστικότητα της ισραηλινής πολιτικής ηγεσίας να κεφαλαιοποιήσει τα αποτελέσματα των επαφών»! Συγκεκριμένα σημειώνεται πως η υπουργός Λιμόρ Λιβνάτ «θεωρεί το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης “Σταυροδρόμι Πολιτισμών” ως τη σωστή ευκαιρία για την έναρξη της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών και πρόσθεσε ότι το Ισραήλ θα χαρεί να συμμετάσχει στις πολιτιστικές εκδηλώσεις της Θεσσαλονίκης. Σημείωσε, επίσης, ότι οι πρωτοβουλίες του είδους αποτελούν σημαντικό βήμα για τη θεμελίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και πρόσθεσε ότι ο πολιτισμός και ο αθλητισμός αποτελούν διεθνή γλώσσα συναδέλφωσης λαών, πόλεων και χωρών»! Επίσης, η Λιβνάτ ανέφερε ότι θα πρέπει «να ανανεωθεί η συμφωνία συνεργασίας σε πολιτιστικά θέματα που υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ το Μάιο του 1992, για να γίνει δυνατή η συμμετοχή του Ισραήλ σε ολυμπιακές διοργανώσεις και διεθνή φεστιβάλ που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα».

• ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Πέμπτη 9 Σεπτέμβρη 2010

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Πεδίο επιχειρηματικής κερδοφορίας

Προσπάθεια συγκρότησης «ιδεολογικής πλατφόρμας» του αστικού πολιτικού συστήματος για «σύζευξη» του πολιτισμού και τουρισμού, εις βάρος και των δύο και υπέρ της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αποτέλεσε το τριήμερο (4 – 6/6) συνέδριο με θέμα «Πολιτισμός και Τουρισμός – Μια νέα προσέγγιση» που πραγματοποιήθηκε στη Βουλή και την Υδρα, με «πρωτοβουλία» των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, Μάγιας Τσόκλη και Πέμης Ζούνη, υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟ-Τ.

Στο συνέδριο «παρήλασαν» η πολιτική ηγεσία και στελέχη του ΥΠΠΟ-Τ, πολιτικοί, «μάνατζερ», επιχειρηματίες, πανεπιστημιακοί, στελέχη «ιδρυμάτων» του κεφαλαίου κ.ά. Κοινός «τόπος» ήταν να «ανιχνευθούν» τρόποι, ώστε ο πολιτισμός και ο τουρισμός να αποτελέσουν μία «διέξοδο» του κεφαλαίου από την κρίση. Σε αυτό το πλαίσιο, η «συγχώνευση» των υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού αποτελεί «εργαλείο» που προσφέρει το αστικό κράτος στον παραπάνω στόχο. Χαρακτηριστικά, στο σκεπτικό των διοργανωτών σημειώνεται ότι «κεντρικός σκοπός του συνεδρίου είναι να γίνει κατανοητό και σαφές ότι η σύμπλευση του πολιτισμού με τον τουρισμό δεν είναι προϊόν αυθαίρετης πολιτικής απόφασης. Αποτελεί μία κίνηση στρατηγικού χαρακτήρα που επιδιώκει να δώσει μια ουσιαστική απάντηση σε σύγχρονες ανάγκες και τάσεις».

Σε προπαγανδιστικό επίπεδο επιχειρήθηκε μια «αταξική» προσέγγιση των τομέων του πολιτισμού και του τουρισμού, μέσω «επιστροφής» στην… «αθωότητα» των μεταπολεμικών δεκαετιών, με τον Ζορμπά, τον Ωνάση και την Μελίνα (Μ. Τσόκλη)! Μια «αθωότητα» που, κατά τον υπουργό Πολιτισμού – Τουρισμού, Π. Γερουλάνο, «άλλαξε βίαια» και τώρα, με τη «συγχώνευση» των υπουργείων, «ξαναβρίσκονται δύο κόσμοι που ήταν μαζί». Ο υπουργός, μάλιστα, έδωσε ένα παράδειγμα αυτής της «βιαιότητας»: Τη δεκαετία του ’90, η πρώτη «παμπ» στην Κεφαλονιά ήταν όπως ακριβώς την ήθελαν οι Αγγλοι…

Πέρα από τη φαιδρότητα των παραδειγμάτων, αυτά δείχνουν το σημερινό και μελλοντικό προσανατολισμό. Το μέλημά τους είναι η χρήση του πολιτισμού σα «μαγνήτη» του τουρισμού της διεθνούς «ελίτ». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Τρίτη 8 Ιούνη 2010