Για φαντάσου να κολυμπούσαν στην πλαζ του Αστέρα Βουλιαγμένης οι κάτοικοι της περιοχής κατά τη Νεολιθική εποχή και στην πλαζ του ΕΟΤ στη Βούλα οι άνθρωποι των Μυκηναϊκών χρόνων… Ανάμεσα στις ρίζες των πεύκων βρέθηκαν προϊστορικά λείψανα σπιτιών μέσα στο χώρο του ξενοδοχείου «Αστήρ Παλλάς» στον Λαιμό Βουλιαγμένης§Το νεκροταφείο των Μυκηναϊκών χρόνων της Βούλας ήταν πολύ εκτεταμένο. Δεν έχει όμως εντοπιστεί ο οικισμός αυτής της νεκρόπολης Κι όμως είναι πολύ πιθανόν. Γιατί οι τελευταίες ανασκαφές εντός της έκτασης του ξενοδοχείου «Αστήρ Παλλάς» έφεραν στο φως νεολιθικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και στα έργα εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου στα όρια Βούλας-Γλυφάδας βρέθηκαν μεγαλοπρεπείς τάφοι των Μυκηναϊκών και Γεωμετρικών χρόνων.
«Η μεγάλη σε έκταση αυτή περιοχή των Αλαιέων που περιλαμβάνει τους σημερινούς Δήμους Βούλας-Βουλιαγμένης, στην αρχαιότητα ήταν κατοικημένη ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους» μας εξηγεί ο αρχαιολόγος της ΚΣτ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Γιάννος Κουράγιος.
Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει εντοπίσει ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης από το τέλος της Νεολιθικής περιόδου, την 3η χιλιετία π.Χ., και την Πρωτοελλαδική περίοδο. Ο αείμνηστος αρχαιολόγος Δ. Θεοχάρης είχε διαπιστώσει στο ακρωτήριο Πούντα την ύπαρξη νεολιθικού οικισμού, ενώ γνωστά είναι από παλιά και τα προϊστορικά κατάλοιπα απέναντι από την ακτή του ναυτικού ομίλου Βούλας στη νησίδα Κατραμόνησο ή Υδρούσα, όπου υπάρχουν ακόμη ορατές αρχαιότητες. Ιχνη κατοίκησης της Υστερης Νεολιθικής εποχής έχουν επίσης εντοπιστεί στον λόφο, στη χερσόνησο Καβούρι.
Σκάβοντας τελευταία οι αρχαιολόγοι της ΚΣτ’ ΕΠΚΑ με αφορμή την ανακαίνιση των καμπανών και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του ξενοδοχείου «Αστήρ Παλλάς» στον πευκόφυτο λόφο των Μουσών, είχαν την τύχη να βρουν ανάμεσα στις ρίζες των πεύκων προϊστορικά οικιστικά λείψανα. Η θέση δεν είναι τυχαία. Πρέπει να ήταν στρατηγικής σημασίας, γιατί από εκεί έχεις απεριόριστη ορατότητα στους δύο κόλπους του Λαιμού Βουλιαγμένης. Ανοιξαν 24 τετράγωνα σκάμματα 5μ. x 5 μ. το καθένα και βρήκαν τέσσερις τοίχους που σώζονται σε μήκος 9 μ. έκαστος, εκτεταμένες λιθορριπές, ίχνη πυρών και λατομεύσεις φυσικών βράχων. Οσο για τα κινητά ευρήματα υπήρχαν λίθινα εργαλεία, λεπίδες, φαλλόσχημα αντικείμενα, σχηματοποιημένα ειδώλια, μικροί πελέκεις κ.ά. Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν και μεταγενέστερα λείψανα Κλασικών και Ελληνιστικών χρόνων, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά τη διαχρονική κατοίκηση της περιοχής. Η προϊστορική ανασκαφή δυστυχώς διεκόπη ελλείψει χρηματοδότησης.
Οι περιηγητές του 19ου αιώνα, που αγαπούσαν τις βόλτες στις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος αλλά και πανέμορφες αυτές περιοχές, είχαν διαπιστώσει ανατολικά της Πούντας, στην Αλυκή ή Νησί (ονομαζόταν έτσι από τις φυσικές αλυκές), την ύπαρξη ενός μυκηναϊκού νεκροταφείου. Το νεκροταφείο αυτό ήταν πλουσιότατο. Πολλοί τάφοι συλήθηκαν γύρω στο 1880 και τα ευρήματά τους πουλήθηκαν σε ξένα μουσεία. Το 1919 εντοπίστηκαν από τον Αντ. Κεραμόπουλο 50 συλημένοι θαλαμοειδείς τάφοι και το 1953 ο Ι. Παπαδημητρίου έσκαψε 12 ασύλητους τάφους λαξευμένους στο φυσικό βράχο γεμάτους πήλινα ειδώλια, αγγεία, κύλικες, αμφορείς, πρόχους, πυξίδες κ.λπ.
Σήμερα το νεκροταφείο αυτό τοποθετείται, σύμφωνα με τον κ. Κουράγιο, ΝΑ της πλατείας Κρήτης, στα σύνορα Γλυφάδας-Βούλας. Ο οικισμός αυτής της νεκρόπολης δεν έχει εντοπιστεί παρά την έντονη οικοδομική δραστηριότητα της περιοχής. Πριν από 2-3 εβδομάδες, στην προέκταση της οδού Πρίγκιπος Πέτρου, στην οδό Καποδιστρίου 3, κατά τις εργασίες εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου, που παρακολουθούνται από την αρχαιολόγο Κατερίνα Κυλίτη, βρέθηκε μεγάλος κιβωτιόσχημος τάφος γεωμετρικών χρόνων.
Ο τάφος αυτός ήταν κατασκευασμένος από μεγάλες σχιστόπλακες και μία από αυτές είχε πέσει στο εσωτερικό του τάφου αφήνοντας όμως ακέραια τα έξι αγγεία (σκύφοι, πρόχοι) πρωτογεωμετρικής περιόδου που περιείχε. Από τα αγγεία αυτά ξεχωρίζει ένας σκύφος με διακόσμηση οκτώσχημης ασπίδας, δηλαδή ενός αμυντικού όπλου των μυκηναϊκών χρόνων, δείχνοντας πως ήταν ακόμη ζωντανή η παράδοση των προηγούμενων ηρωικών χρόνων.
Στα έργα του φυσικού αερίου βρέθηκε επίσης και δεύτερος -αυτός συλημένος- τάφος στην οδό Ι. Μεταξά στη Βούλα. Ο τάφος αυτός είναι μαρμάρινος, κιβωτιόσχημος και ασυνήθιστα μεγάλος (2,50 x 1,20 μ.) ύψους σχεδόν 1 μέτρου.
Γιατί άραγε να διάλεξαν οι άνθρωποι να εγκατασταθούν εκεί σε τόσο πρώιμη εποχή και να αναπτύξουν τους οικισμούς τους στη Μυκηναϊκή εποχή, όπως αποδεικνύουν τα πλούσια ευρήματα των τάφων τους, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά;
«Γιατί από εκεί επικοινωνούσαν με τη νησιωτική Ελλάδα, ιδίως την Κρήτη», μας λέει ο κ. Κουράγιος. Ως τότε, η Βούλα και η Βουλιαγμένη αποτελούνταν από σκόρπιους αγροτικούς οικισμούς. Με τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη (τον 6ο αι. π.Χ.), ο οποίος μοίρασε την Αττική σε τριάντα μέρη, τις τριτύες, οι οικισμοί αυτοί συγκροτήθηκαν στο δήμο των Αιξωνιδών Αλών, δηλαδή την Αιξωνή (σημερινή Γλυφάδα και Βούλα) και τις Αλές, τις παραθαλάσσιες περιοχές με τις αλυκές για τη συλλογή άλατος, όπως αποκαλούνταν στην αρχαιότητα οι περιοχές κατά μήκος της ακτής της πλαζ του ΕΟΤ.
Από τότε αρχίζει η μεγάλη ακμή γι’ αυτές τις περιοχές. Είναι η εποχή που κάθε πολίτης αυτοπροσδιορίζεται όχι με το όνομα του γένους του, όπως παλιά, αλλά με αναφορά στο δήμο στον οποίο ανήκει. Αποκτά συνείδηση πολιτική και δημοκρατική. Η πόλη αρχίζει να αναπτύσσει σχέσεις με τους γειτονικούς δήμους κι έτσι δημιουργούνται κεντρικοί οδικοί άξονες, οι οποίοι μάλιστα ταυτίζονται με τους σημερινούς, όπως με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, τη Βάρης και τις Καλύμνου και Βασιλέως Παύλου.
Στα έργα για τις γραμμές του τραμ μεταξύ Γλυφάδας-Βούλας, οι αρχαιολόγοι βρήκαν δύο τμήματα αρχαίου δρόμου. Το πρώτο μεταξύ της εισόδου του ΠΙΚΠΑ και του πάρκινγκ της παραλίας και το δεύτερο λίγο πιο κάτω. Κι επειδή οι περιοχές αυτές γεμίζουν τα τελευταία χρόνια από καινούργιους κατοίκους που εγκαθίστανται από άλλες περιοχές, καλό είναι να γνωρίζουν ότι δεν είναι μόνο η Ακρόπολη που απαιτεί το σεβασμό μας. *
-
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 4 Απριλίου 2009
Πολιτισμός 